سمپاشی مایت Mite

مایت ها (هیره ها)  Mites

زیرردهAcarinaراسته هایAstigmata،Prostigmatm وMesostigmatm،مایتها بسیارمتنوع وپرجمعیت هستند وتقریبا در همه جای زمین یافت میشوند اکثرا موجودات میکروسکوپی هستند وبا چشم غیر مسلح فقط انواع درشت آن را میتوان دید.معمولا کمتراز2میلی متر طول دارندفاقد اندام هالربر روی پنجه پای اول هستندواکثرا موهای درشت ومشخصی در سطح بدن دارند.

سمپاشی خانه برای گال

Sarcoptes scabiei:به اینگونه Scabies miteیا هیره مولد خارش گفته شده که عامل ایجاد بیماری جرب یا گال در انسان است وبه راسته آستیگماتا تعلق دارد.زیر گونه های متعددی از این مایتها تشخیص داده شده که هر کدام عامل جرب درمیزبان خاص خود است زیر گونه S.s.hominis درانسان ایجاد بیماری میکند.

مرفولژی سارکوپتس اسکابیئ:این مایت دارای بدنی گرد تا کمی بیضی ویکپارچه به طول 300تا450 میکرون درنوع ماده و200تا250میکرون در نرها وسفید رنگ است.

بیولژی سارکوپتس اسکابیئ:مایتها مثل سایرآکارینا دارای دگردیسی ساده هستند ومراحل زندگی شامل تخم،لاروبا سه جفت پا،دو مرحله نمفی وبالغ است.مایتهای ماده بالغ پس از جفت گیری درسطح پوست شروع به سوراخ کردن ووارد شدن به زیر پوست میکنند.به شکلی که بعد از حدود 2.5دقیقه کاملا به زیر پوست رفته وناپدید میشوند.نرها قادر به حفر پوست نیستند وپس از مدت کوتاهی حرکت درسطح پوست از بین میروند.مایتهای ماده روزانه 2تا3میلی متر در زیر لایه شاخی پوست تونل حفر کرده وپس از چندین روزتونل های مارپیچ که در ابتداقرمز وسپس سیاه رنگ میشود درزیر پوست مشاهده میگردند.که طول این تونل ها از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغییر است.مایتهای ماده حدود 2ماه زنده مانده ودرطی این مدت چندین تخم حدود 4تا6تخم درطول تونل قرار میدهند.تونلها حاوی تخم و لارو،پوسته های لارو مدفوع ومایت بالغ است.تخم ها پس از 3تا8روز باز شده،لاروهای شش پا از آن خارج میشوندلاروها به سمت پوست آمده وبرای خودگودال هایی درسطح پوست یا درفولیکول های مو حفر میکنند.البته تعداد کمی از لاروها موفق به چنین کاری شده واکثرا تلف میشوند.لاروهایی که موفق به استقرار به زیر پوست بشوندپس از 2تا3روز تبدیل به نمف وپس ازدو پوست اندازی دیگر تبدیل به بالغ میشود.سیکل تخم تا تخم این مایت ممکن است حتی کوتاه تر از دوهفته باشد.احتمالا مایتهای بالغ یا نمفهای سن دو که به سطح پوست حرکت میکنند فرم انتقالی انگل است در آلودگی های تیپیک تعداد مایت ماده بالغ فقط 10الی15عدد است وندرتا تعدادمایت در آلودگی های شدید به 50عدد میرسد.ابتلا به گال بیشتر در شرایط نامساعد بهداشتی ومحیطی وتراکم جمعیت رخ داده ودرزمان جنگ ها بلایای طبیعی و در اردوگاهها،زندان ها شیوع بیشتری دارند.

بیماریزایی:در آلودگی های اولیه خارش تحریکات پوستی معمولا با تاخیر ظاهر میشوندوگاهی برای چند هفته علایمی دیده نمیشوداولین علایم ظاهر شده خارش های شبانه ومتعاقب آن بروز راش های پوستی در اثر حساس شدن بدن فرد به مایت است،که درقسمت های مختلف بدن وحتی بدون وجود مایتهای بالغ ظاهر میشود.علایم بیماری در بزرگسالان همیشه از گردن به پایین دیده میشودولی درنوزادان وکودکان کوچک ممکن از درز سر وصورت نیز دیده شود در موارد نادر که به گال نوروژی یا گال پوسته دارNorwegian or crusted scabies معروف است تعداد مایت به هزاران وگاهی میلیونها عددمی رسد این فرم از بیماری در افرادی که دچار نفص سیستم ایمنی بدن هستند وقادر به ایجاد مقاومت ومحافظت دربرابر مایت نیستند پیش می اید ومعمولا با خارش وتحریکات جزیی همراه است.

درمان:داروی معمول برای درمان گال،لیندین یا BHCیا گاما بنزن است که به صورت لوسیون،کرم وشامپو در دسترس قرار دارد.داروی دیگرامولسیون 25درصد بنزیل بنزوات است که این ترکیبات بایستی درتمام سطح بدن از گردن به پایین مصرف شود.ترکیبات گوگردی مثل میتی گال Mitigalوتتموزول Tetmozolنیز اثر درمانی مناسبی دارد.معمولا استحمام کافی ویک نوبت مصرف داروبه جز تتموزول بهبودی کامل ایجاد میکندوتکرار درمان پس از 2الی 7روزبه منظور اطمینان از بهبودی توصیه میشود.

 مایت صورت  Demodex folliculorum:این مایت نیز انگل اجباری واختصاصی انسان بوده وبه مایت فولیکولی معروف است،به طور معمول بیماریزا نیست.از نظر طبقه بندی متعلق به خانواده دمودسیده(Demodecidae)وراسته پرواستیگماتا است.

مرفولژی وبیولژی:ازنظر شکل ظاهری مایت های کشیده وکرمی شکل به طول 200تا400میکرون هستند.ازنظر بیولژی این مایت کاملا شناخته نشده ولی مایت های بالغ به طورطبیعی در فولیکول های مو وغدد چربی درصورت وبیشتر در اطراف بینی،پلک ها وترشحات گوش زندگی میکند.به نظر میرسد تمام مراحل رشدی خودرا دریک مرحله سپری میکند.دربعضی مواقع پوست راسوراخ وبه قسمت های زیرین پوست ویا به سطح پوست آمده وایجاد عوارض میکند.

بیماریزایی تشخیص ودرمان دمودکس:همانطور که ذکر شد این مایت در انسان غیر بیماریزا ست ولی گاهی به تعداد زیاد درسر وصورت یافت میشوددراین صورت دراثرتحریک وخروج از پوست ممکن است باعث ایجاد جوش های چرکی کوچک ونفوذ میکروب هایی مثل استرپتوکوکهای پیوژنز به درون پوست وزرد رخم شود.نفوذ مایت ها به بافت های زیرین پوست نیز ممکن است باعث واکنش های التهابی گرانولوماتوزبه بثورات جلدی ودرموارد نادری باعث ریزش مژه میشود.درمان توسط لوسیون گامابنزن ویا شامپوسلنیوم سولفایدبایک نوبت مصرف دارو در سر وصورت انجام میگیرد.

مایتهای مولد حساسیت وآلرژی:برخی از مایتها با داشتن پوسته ها وموهای بلندآلرژن از یک طرف وگزش وخونخواری وفعالیت درسطح ویا حتی درون بدن باعث ایجاد ایجاد عوارض آلرزیک تنفسی،خارش والتهابات پوستی وبروزحساسیت وتنگی نفس میشود.به گروهی از این مایت ها به دلیل حضور درمنازل وقرارگرفتن روی مواد غذایی انباری،فرش،پشم وچرم وگردوغبارحاصله ازآنها مایتهای گردغبارگفته میشود.برخی از این مایتها نیز که ممکن است زندگی انگلی برروی حیوانات ویا زندگی آزاد یا غیر انگلی داشته باشند به شکل تصادفی بر سطح پوست انسان قرارگرفته ومنجر به بروز زخم های پوستی میشودبه همین دلیل به انها مایتهای مولد درماتیت میگویند.

خانواده Pyroglyphidae:انواع متعددی از جنس Dermatophagoides از خانواده پیروگلیفیده روی پوست پرندگان وپستانداران مختلف وانسان وجود داشته ودر حال تغذیه از پوست یا حتی سوراخ کردن ونفوذ به زیر پوست دیده شده اند.مهم ترین گونه های این جنس D.pteronyssinus , D.farinae هستند که مهم ترین مایتهای گرد وغبار محسوب میشوند وپراکندگی جهانی دارند.مایتهای کوچک به طول 300میکرون بوده ودارای موهای بلند ومشخص درسطح بدن هستند.این موها وپوسته های مایتهای نابالغ،اجساد و مدفوع مایتها برای بسیاری از افراد حساسیت زاست ودرمنازل آلوده پراکنده شدن اجزای مایت به همراه گرد غبار واستنشاق آنها منجر به بروز رنیت آلرژیک ورم مخاط بینی،تنگی نفس،آسم وآبریزش از بینی وچشم وحتی تحریک پوست می شوند.در حال حاضر تحقیقات زیادی روی مایتها صورت گرفته و در بسیاری از مناطق از جمله در ایران مشخص شده که عامل برخی از حساسیتها در افراد وجود این مایتها در منازل است.

2 species we are. concerned with: Dermatophagoides pteronyssinos (European. House Dust Mite) Dermatophagoides. farinae (American.

خانواده  Acaridae: مایتهای این خانواده انگل نیستند واز مواد غذایی مختلف مثل سیب زمینی وپیاز،آرد وخشکبار تغذیه وممکن است در اثر تماس با این مواد درسطح بدن انسان قرارگرفته وبا کلیسرهای قوی خود گزشهای مکرر پوست منجر به خارشهای شدید ودرماتیت شوند که عوارض ناشی ازآنها را خارش نانوا،خارش بقال،وخارش مغز نارگیل می نامند.همچنین این مایتها دارای موهای بلند ومشخص وپوسته های حساسیت زا هستند وعوارضی شبیه مایتهای درماتوگوئیدس شامل تنگی نفس،آسم ورنیت آلرژیک ایجاد می کنند.

خانوداده  Pyemotidae: مایتهای کوچک به طول 200تا 300میکرون بوده واکثر گونه های این جنس شکارچی لارو وتخم حشرات هستند وتنها گونه پیموتس وانتریکوزوس وپیموتس تریتیسی که به مایت خارش کاه و خارش دانه معروف هستند می توانند باعث حساسیت ودرماتیت شوند.کارگران وکشاورزانی که مشغول برداشت محصولات کشاورزی ویا جا به جا کردن دانه ها وسایر قسمت های گیاهان هستند ویا درنزدیک آنها میخوابند مورد تهاجم این مایتها قرار می گیرند.گزش مایتها ابتدا باعث خارش خفیف وبروزوزیکولهایی درسطح پوست می شودولی به سرعت التهاب موضعی وناراحتی شدیدایجاد می کردد.

خانوداده Dermanyssidae: مایتهای این خانواده انگل مهره داران مختلف بوده،اهمیت اقتصادی وبهداشتی قابل توجهی دارندودارای جثه نسبتا درشت به طول0.6تا 1.4میلی متر هستند.گونه Dermanyssus gallinae از آفات بسیار مهم وخطرناک مرغداریهاست وتغذیه وفعالیت آنها میتواند منجر به مرگ پرندگان شود.این مایتها  به راحتی قادر به حمله به انسان بوده وباعث ایجاد درماتیت شدید می شوند.این مایتها ممکن است توسط پرندگان مختلف به خصوص کبوترهای وحشی وارد منازل شده وبه محلها ووسایل گرم مثل پشت لوله ها ورادیاتورهای شوفازواطراف شومینه واجاقها جلب وبه انسان حمله کنند.گونه دیگر  Ornithonyssus bacotiمعروف به Tropical rat miteاست وپراکنندگی جهانی داردوبه طور طبیعی انگل موشهای بزرگ انباری یا رتهاست.زمانی که موش می میرد ویا لانه خود راترک می کندمایتها به محل زندگی انسان مهاجرت وباعث آلودگی منازل می شوند.در زمان خونخواری از انسان باعث درد شدید موضعی شده و در افراد حساس باعث درماتیت وزخم های پوستی وسیع می شوند.این مایت به طور تجربی قادر به انتقال بیماریهای طاعون،ریکتزیال پاکس ناشی از ریکتزیا اکاری،تب Qوتیفوس مورن می باشد.

مبارزه:سمپاشی اماکن با گردپرمترین0.5درصد،تمفوس2درصدولیندین1درصد استفاده نمود.نظافت کلی منزل مثل جاروکشیدن به خصوص جاروی برقی درکاهش جمعیت مایتها موثر است.

سمپاشی پشه